Post Views: 45,830

ป่าคือทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญมาก เพราะเป็นแหล่งของต้นน้ำลำธารที่หล่อเลี้ยงชีวิตมนุษย์ จากสถานการณ์เพลิงไหม้ป่าที่ดอยสุเทพ จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งมีหลายคนที่ยังคงไม่รู้ข้อมูลเกี่ยวกับไฟป่ามากนักถึง

เรารวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับสาเหตุการเกิดไฟป่า ประเภทของไฟป่า และผลกระทบต่อคนที่อยู่ในประเทศ ทำให้เราเตรียมตัวรับมือและปกป้องทรัพยากรของประเทศได้

สาเหตุของไฟป่า

ไฟป่าเกิดขึ้นได้เมื่อมี 3 องค์ประกอบที่เรียกว่า สามเหลี่ยมแห่งไฟ (Fire Triangle) มี 3 ประเภทคือ

1.เชื้อเพลิง เช่น กิ่งไม้ ใบไม้ วัชพืชต่างๆ ที่สามารถทำให้เกิดเพลิงไหม้ด้วยการเสียดสี หรือถูกจุดไฟเผา เป็นต้น

2.อากาศ ก๊าซออกซิเจนเป็นองค์กอบหลักที่กระจายอยู่ทั่วป่า ออกซิเจนเป็นก๊าซที่สามารถติดไฟได้และอาจแปรผันได้บ้างตามความเร็วและทิศทางลม

3.แหล่งความร้อนที่ทำให้เกิดไฟป่า เกิดได้หลายสาเหตุ ทั้งจากพฤติกรรมของมนุษย์ เช่น การเผาเพื่อทำฟาร์มปศุสัตว์ การจุดไฟเผาหญ้าเพื่อทำการเกษตร เป็นต้น และปรากฏการณ์จากธรรมชาติ เช่น การเสียดสีของกิ่งไม้ ฟ้าผ่า เป็นต้น

ประเภทของไฟป่า

แบ่งออกได้เป็น 3 รูปแบบ ดังนี้

1.ไฟใต้ดิน (Ground Fire) คือ ไฟที่เกิดจากการลุกไหม้ของเชื้อเพลิงที่อยู่ใต้พื้นดิน มักจะเกิดในพื้นที่ป่าเขตอบอุ่นที่มีอุณหภูมิที่ต่ำและอยู่บนพื้นที่สูง มีเชื้อเพลิงอยู่บนหน้าดินเป็นจำนวนมาก ซึ่งทำให้ไฟป่าชนิดนี้สามารถเผาลึกลงไปถึงใต้ดินได้ แต่จะไม่เกิดเป็นเปลวเพลิงขนาดใหญ่ทำให้ตรวจพบไฟประเภทนี้ได้ยาก และสามารถเผารากต้นไม้จนทำให้ต้นไม้ที่ยืนต้นตาย

ไฟใต้ดินยังสามารถแบ่งออกได้ 2 ชนิด คือ ไฟใต้ดินสมบูรณ์แบบ คือ ไฟที่ลุกไหม้อยู่ใต้พื้นดิน และจำเป็นต้องใช้เครื่องมือพิเศษในการตรวจจับความร้อนถึงจะพบไฟชนิดนี้ ไฟกึ่งผิวดินกึ่งใต้ดิน คือ ไฟป่าที่ไหม้ไปในแนวระนาบตามพื้นป่า เหมือนกับไฟผิวดินแต่ที่ต่างกันคือ ไฟอีกส่วนหนึ่งนั้นไหม้ในแนวดิ่งลึกลงไปในใต้พื้นดิน

2.ไฟผิวดิน (Surface Fire) ไฟป่าประเภทนี้จะเกิดขึ้นได้ในทุกป่าในทุกพื้นที่ของโลก โดยความรุนแรงนั้นจะขึ้นอยู่กับประเภทของเชื้อเพลิง มักจะลุกลามตามพื้นดิน และส่วนมากจะไม่สามารถทำให้ต้นไม้ใหญ่ตาย แต่อาจลดเติบโตของต้นไม้และทำให้ต้นไม้นั้นอ่อนแอลงได้อีกด้วย

3.ไฟเรือนยอด (Crown Fire) คือ ไฟที่ลุกลามจากยอดไม้ต้นหนึ่ง ลามสู่ต้นไม้อีกต้นหนึ่ง ก่อตัวในพื้นที่ป่าสนเขตอบอุ่นคล้ายกับไฟใต้ดิน สามารถลุกลามได้อย่างรวดเร็ว และมีความสูงของเปลวเพลิงถึง 10 – 50 เมตร ซึ่งเรียกได้ว่าเป็นไฟป่าที่อันตรายมาก นอกจากนี้ยังอาจจะมีลูกไฟที่หล่นลงมาตามผิวดิน

ไฟเรือนยอดแบ่งสามารถแบ่งออกได้ 2 ชนิด ดังนี้

ไฟเรือนยอดที่ต้องอาศัยไฟผิวดินเป็นสื่อ เป็นไฟที่จำต้องอาศัยไฟที่ลุกลามไปตามผิวดินและเป็นตัวนำเปลวไฟขึ้นสู่ยอดของต้นไม้ ไฟชนิดนี้จะเห็นไฟผิวดินลุกลามแล้วตามด้วยการเกิดไฟเรือนยอด

ไฟเรือนยอดที่ไม่ต้องอาศัยไฟผิวดิน เกิดในป่าที่มีต้นไม้ที่ติดไฟได้ง่ายและ มียอดของต้นไม้ที่แน่นทึบและมียอดติดกัน ไฟชนิดนี้สามารถลุกลามได้อย่างรวดเร็วและรุนแรงจากยอดไม้ของต้นหนึ่งไปสู่อีกยอดไม้ของอีกต้นหนึ่ง และหากมีลูกไฟที่กระเด็นตกลงมาบนพื้นดินยังทำให้เกิดไฟผิวดินพร้อมกับไฟเรือนยอดได้อีกด้วย

ผลกระทบของไฟป่า

ไฟป่าที่เกิดขึ้นในแต่ละครั้งสร้างผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสัตว์เป็นจำนวนมากดังนี้

ผลกระทบต่อพืช ทำให้อัตราการเจริญเติบโตของพืชลดลง และลดคุณภาพของเนื้อไม้ ทำให้ขาดช่วงสืบพันธุ์ทดแทนตามธรรมชาติ เนื่องจากต้นกล้า หรือไม้เล็กถูกเผาทำลาย จึงทำให้หมดโอกาสในการเจริญเติบโต ทำให้โครงสร้างของป่าเปลี่ยนแปลง ต้นไม้จะถูกไฟไหม้ตายหมด ป่าจะเหลือแค่พืชที่สามารถปรับตัวได้ดี

ผลกระทบต่อดิน เปลี่ยนแปลงคุณสมบัติของดิน ทำให้ดินมีความสามารถในการดูดซับความชื้นได้น้อยลง เกิดการชะหน้าดิน เนื่องจากดินการดูดซับการดูดซับความชื้นได้น้อยลง น้ำจะไหลบ่าไปตามหน้าดินและจะกัดผิวหน้าดิน ทำให้ดินเสื่อมความอุดมสมบูรณ์ เนื่องจากดินจะสูญเสียความชื้น และจุลินทรีย์ในดินยังถูกทำลาย

ผลกระทบต่อน้ำ ทำให้คุณสมบัติของน้ำเปลี่ยนแปลง น้ำที่ไหลตามบ่าของดินจะมีตะกอนดินที่ถูกเผาจะไหลลงสู่แม่น้ำ ทำให้น้ำขุ่นและแสงแดดส่องผ่านได้น้อยส่งผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตในน้ำและทำให้น้ำเสีย ทำให้ปริมาณน้ำไม่เหมาะสมกับช่วงเวลาที่ต้องใช้ประโยชน์ ในฤดูฝน ฝนตกลงมาจะไม่ซึมลงไปในดิน ซึ่งจะทำให้เกิดน้ำท่วมได้ และในฤดูร้อน ชั้นดินจะไม่มีน้ำสะสม ทำให้เกิดภัยแล้ง

ผลกระทบต่อสัตว์ป่า ทำลายแหล่งอาหารของสัตว์ป่า และเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศทำให้สัตว์ป่ายากที่จะดำรงชีวิตอยู่ได้ หากสัตว์ป่าหนีไม่ทัน หรือสัตว์ที่เคลื่อนไหวเชื่องช้าจะถูกควันไฟรม หรือถูกไฟคลอกตายได้

ผลกระทบต่อเศรษฐกิจ หากไฟป่าที่ลุกลามเข้าที่หมู่บ้าน จะทำลายทรัพย์สินจึงทำให้ไม่มีของที่จะนำไปจำหน่าย ทำให้สูญเสียรายได้ ป่าที่เกิดไฟป่านั้นเป็นสถานที่ท่องเที่ยว จะทำให้นักท่องเที่ยวเข้ามาเที่ยวจำนวนน้อยลง ซึ่งทำให้ขาดรายได้จากการท่องเที่ยว

ผลกระทบต่อสุขภาพ ควันและฝุ่นจากการเกิดไฟป่าส่งผลกระทบต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์ด้วยทางได้ระบบทางเดินหายใจ อย่างฝุ่น pm 2.5 ซึ่งเสี่ยงที่จะทำให้เป็นโรคต่าง ๆ ได้แก่ มะเร็งปอด โรคหัวใจขาดเลือด โรคหลอดเลือดในสมอง โรคที่เกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ

ในสามเหลี่ยมของการเกิดไฟป่ามีมนุษย์เป็นสาเหตุหนึ่งรวมอยู่ด้วย ดังนั้นมนุษย์ควรที่จะหยุดการเผาเพื่อช่วยลดการเกิดไฟไหม้ป่า เพราะไฟป่าที่เกิดขึ้นนั้นสร้างผลกระทบรุนแรงหนักหนาสาหัส ทำลายทั้งสัตว์และพืชหลาย ๆ ชนิดเป็นอย่างมากมาย อีกทั้งยังส่งผลกระทบต่อมนุษย์เองอีกด้วย มาช่วยกันลดการเกิดไฟป่าหยุดความเสียหายไม่ทำลายธรรมสิ่งแวดล้อม

Reference & Bibliography

Additional Information

ผลงานชิ้นนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา CJR411,JR413 Newspaper Workshop, CJR413,JR414 Magazine Workshop ภาคการศึกษาที่ 2/2562 คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยกรุงเทพ อาจารย์ที่ปรึกษา ผศ.ขจรจิต บุนนาค และผศ.ณรงค์ศักดิ์ ศรีทานันท์

Writer

สุทิวัส วัฒนาประดิษฐชัย
การนำเสนอความคิดของเราผ่านตัวละคร ผ่านสถานการณ์ต่าง ๆ ที่เราเขียน คือการสร้างบางสิ่งบางอย่างขึ้นมาผ่านทัศนคติของเรา เป็นสิ่งที่น่าภาคภูมิใจ

Graphic

ชลัยกร ช่วยประสาทวัฒนา
พิสูจน์การมีตัวตนผ่านตัวหนังสือและเล่าเรื่องราวผ่านงานเขียน

RELATED ARTICLESMORE FROM AUTHOR