อันตราย! นั่งหน้าจอเป็นเวลานาน ภัยร้ายแรงที่อยู่ใกล้ตัว

การเรียนออนไลน์และการทำงานจากที่บ้านกลายเป็นเรื่องปกติในสถานการณ์ระบาดของโควิด-19 ทั้งนี้การใช้เวลาอยู่หน้าจอเป็นระยะเวลานานอาจจะมีข้อเสียตามมา โดยเฉพาะข้อเสียที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพร่างกายจากการนั่งแบบไม่ได้ขยับเขยื้อนร่างกายทำให้ก่อเกิดโรคร้ายแรงได้

อาการปวดกล้ามเนื้อคือหนึ่งในผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจากการใช้เวลาอยู่หน้าจอติดต่อกันเป็นเวลานาน โดยเฉพาะกับนักเรียนหรือนักศึกษาผู้มีความจำเป็นที่จะต้องใช้อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เพื่อเรียนออนไลน์ ทำงาน ทำการบ้านส่ง หรือแม้กระทั่งการใช้เวลาเล่นเกมออนไลน์ พูดคุยกับเพื่อนในโปรแกรมออนไลน์ เช่น ดิสคอร์ด แบบไม่ได้พักผ่อน ซึ่งหากไม่มีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม กล้ามเนื้อที่เกร็งค้างจากการนั่งหน้าจอเป็นประจำจะกลายเป็นก้อนปม และส่งผลให้ร่างกายเกิดอาการปวดร้าวเรื้อรังในที่สุด

คุณธนโรจน์ ขาวแพร หนึ่งในนักศึกษาที่ได้รับผลกระทบจากการเรียนออนไลน์ อีกทั้งยังเป็นผู้ที่เคยประสบอาการปวดกล้ามเนื้อเรื้อรังหนักเข้าจนถึงขั้นต้องถูกหามส่งโรงพยาบาล “ตอนที่ผมกำลังจะนั่งเก็บโน๊ตบุ๊ค หลังของผมก็มีอาการช็อตขึ้นมากะทันหัน ก็คือ อยู่ ๆ มันก็เจ็บ แล้วผมก็ล้มลงไปกับพื้น ผมลุกไม่ขึ้นเพราะหลังมันเจ็บมาก ๆ สิ่งที่เกิดขึ้นก็คือ ผมต้องขอความช่วยเหลือจากเพื่อน แล้วก็เจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัยที่อยู่ประจำหอให้หามผมส่งโรงพยาบาล”

แพทย์วินิจฉัยว่ามีอาการหลังอักเสบ เกิดจากการคงอิริยาบถในท่าที่ผิดเป็นเวลานานและไม่ได้ลุกขึ้นทำกายบริหาร คุณธนโรจน์ยังกล่าวอีกว่า ตนเองนั้นโชคดีที่ไม่ได้มีอาการเจ็บเรื้อรังหนักจนถึงกระดูก จึงใช้เวลาเพียง 2-3 วันหลังรับการฉีดยาและนอนพักที่โรงพยาบาลเพื่อฟื้นฟูกล้ามเนื้อให้กลับมาใช้งานได้

หลังประสบเหตุการณ์ดังกล่าว ตนเองจึงตระหนักและเปลี่ยนพฤติกรรมการเรียนและทำงานอย่างเป็นระบบ ไม่ให้เกิดผลกระทบด้านลบต่อมวลกล้ามเนื้อ “ต้องหมั่นลุกขึ้นมาเดิน อย่านั่งติดต่อกันนานหลายชั่วโมง ต้องดูเวลาในการทำงานของเรา สมมติว่างานนี้อาจทำสักสามชั่วโมง ก็ควรแบ่ง section ไว้ทุกครึ่งชั่วโมงให้ลุกออกมาเดินสักนาทีหนึ่ง เพื่อให้ร่างกายเราได้ขยับเขยื้อน”

อาการปวดกล้ามเนื้อและเยื่อพังผืด หรือ Myofascial Pain Syndrome คืออาการของกล้ามเนื้อที่หดเกร็งจนเป็นก้อนแข็งจากการเกร็งเป็นระยะเวลานานโดยไม่คลายตัว และการใช้กล้ามเนื้อในท่าที่ไม่เหมาะสม ซึ่งระดับอาการจะขึ้นอยู่กับความเรื้อรัง ตั้งแต่ปวดตึงกล้ามเนื้อจนไปถึงปวดร้าวระดับลึก กล้ามเนื้อจับตัวเป็นก้อน รวมถึงนอนหลับยากเนื่องจากอาการปวดร้าว

การรักษาอาการปวดตึงกล้ามเนื้อสามารถรักษาได้หลายวิธี เช่น รักษาโดยแพทย์ปกติ ตรวจอาการที่โรงพยาบาลใกล้บ้าน รับประทานยาตามอาการ ขณะที่อีกหนึ่งวิธีคือการรักษาด้วยหลักสูตรแพทย์แผนไทย

คุณขวัญจิรา กองไชย นักศึกษาแพยท์แผนไทย ให้ข้อมูลว่าอาการปวดกล้ามเนื้อและเยื่อพังผืดจะรักษาได้จากการทำหัตถการนวดตามสูตรพระราชสำนัก หัตถการนวดรีดเส้น และหัตถการกัวซา โดยทุกหลักสูตรจะเน้นคลายกล้ามเนื้อและกระตุ้นการไหลเวียนโลหิต สลายอาการปวดเรื้อรัง จนกระทั่งมวลกล้ามเนื้อกลับเป็นปกติ

ส่วนด้านการป้องกัน คำแนะนำคือควรพักและเหยียดกล้ามเนื้อระหว่างทำงานเป็นครั้งคราว หลีกเลี่ยงการบิด ดัด สลัดกล้ามเนื้อแบบรุนแรง และทำกายบริหารโดยมีท่าแนะนำคือท่าท้าวแขน ท่าดึงแขนชูแขน และฤาษีดัดตน

ปัญหาการไม่แบ่งเวลาขยับเขยื้อนร่างกาย หรือออกกำลังกายของคนวัยเรียนหรือวัยทำงาน เป็นปัญหาที่มีมานาน และคนทั่วไปอาจจะมองข้าม “ไม่มีใครรอดไปจากจุดนี้ได้ ถ้าเกิดยังทำพฤติกรรมแบบเดิมอยู่และไม่ปรับเปลี่ยน ยังไงก็เกิดขึ้นครับ” คุณธนโรจน์กล่าวทิ้งท้าย

การดูแลสุขภาพในชีวิตประจำวันจึงเป็นสิ่งสำคัญ ขยับร่างกาย เดิน ยืดเส้นยืดสาย ออกกำลังกายอย่างน้อยวันละ 30 นาที โดยเน้นการดูแลสภาพกล้ามเนื้อไม่ให้เกิดอาการปวดกล้ามเนื้อและเยื่อพังผืดจึงเป็นสิ่งจำเป็น พร้อมทั้งแบ่งเวลาในการทำงาน การเรียน และการพักผ่อน จะช่วยให้เรามีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรงมากยิ่งขึ้น